![](/media/lib/464/n-watroba-03253b2fef537a261689524919741a81.jpg)
„Dobry” cholesterol chroni przed uszkodzeniami wątroby
23 lipca 2021, 10:57HDL, zwany potocznie „dobrym cholesterolem”, zapobiega odkładaniu się cholesterolu LDL w naczyniach, chroni krwinki przed rozpadem, bierze udział w syntezie hormonów. Teraz okazuje się, że odgrywa jeszcze co najmniej jedną dodatkową dobroczynną rolę.
![](/media/lib/462/n-bazylikakatedra-c1dcacc174e57cedc9760992347cc66a.jpg)
Wspaniała bazylika-katedra w podupadłym rzymskim mieście
12 lipca 2021, 11:25W VI wieku p.n.e. Grecy założyli na Półwyspie Iberyjskim kolonię Empòrion. Kilkaset lat później Rzymianie wykorzystali tamtejszy port do lądowania na Półwyspie w czasie wojen z Kartaginą. To tam Katon Starszy założył obóz wojskowy, który stał się zalążkiem nowego rzymskiego miasta. Za czasów Augusta istniało tu Municipium Emporiae
![](/media/lib/459/n-lampart-fdad7f50f099e4af79b58d1cba0e51bd.jpg)
Detektoryści znaleźli jedną z najrzadszych złotych monet
21 czerwca 2021, 11:27W pobliżu Reepham w Norfolk w Wielkiej Brytanii detektoryści znaleźli niezwykle rzadką złota monetę z czasów Edwarda III. Moneta z 23-karatowego złota, zwana lampartem, została znaleziona obok innej złotej monety, noble'a. Lamparty są niezwykle rzadkie. W kolekcjach publicznych znajdują się zaledwie trzy takie monety
![](/media/lib/459/n-kompleks-rzymski01-b6b271e63727ddd5832eb58f1daf48f7.jpg)
Werona: kompleks odkryty podczas remontu kina mógł być zajazdem
18 czerwca 2021, 10:38Na zapowiadanej konferencji prasowej ujawniono dodatkowe informacje nt. kompleksu z czasów rzymskich, odkrytego w ramach przygotowań do renowacji kina Astra w Weronie. Soprintendenza ABAP Verona zaprezentowała także zdjęcia i plany badanej struktury.
![](/media/lib/458/n-freski-893a7358bd2d539c35e5fb73641e0223.jpg)
Starożytne freski w porzuconym kinie. Niespodziewane odkrycie w Weronie
15 czerwca 2021, 17:41Kino Astra w Weronie opuszczono ponad 20 lat temu. Gdy niedawno zabrano się za jego renowację, dokonano cennego odkrycia. W piwnicy kina znaleziono freski, a losy budynku „przypominają miniaturowe Pompeje”, jak je określił główny archeolog Werony. Podobnie bowiem jak Pompeje, niezwykłe zabytki zachowały się dzięki katastrofie.
![](/media/lib/456/n-zloty-drut-f64bf50e2c889f800f702e94685cdeee.jpg)
Najstarsze złote znalezisko w południowo-zachodnich Niemczech
28 maja 2021, 11:02Archeolodzy pracujący w powiecie Tybinga (koło Reusten) odkryli jesienią zeszłego roku pochówek kobiety z wczesnej epoki brązu. Jedynym przedmiotem funeralnym była spirala ze złotego drutu. Ma ok. 3800 lat. Specjaliści podkreślają, że to najstarsze jak dotąd złote znalezisko w południowo-zachodnich Niemczech.
![](/media/lib/455/n-wystawa-wirtualna-ef58cbc9f87d709c7a73b0b28f8e08bc.jpg)
Pan Tadeusz w dwunastu odsłonach
13 maja 2021, 12:06Na wystawie on-line "Pan Tadeusz w dwunastu odsłonach" można zobaczyć najstarsze wydania "Pana Tadeusza" z Działu Zbiorów Specjalnych Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Marszałka Piłsudskiego w Łodzi. Wystawę rozpoczyna pierwodruk z 1834 r.
![](/media/lib/453/n-zderzenia-0136f112a5a4f0bd357c83b36137e4e6.jpg)
Polscy fizycy zbadali plazmę kwarkowo-gluonową i wyjaśnili różnice między teorią a obserwacjami
1 maja 2021, 09:08Gdy rozpędzone niemal do prędkości światła jony ołowiu lub złota wpadną na siebie w czeluściach akceleratorów, na ułamki sekund tworzy się plazma kwarkowo-gluonowa. Zdaniem naukowców z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie, dane eksperymentalne wskazują, że na arenie wydarzeń są tu obecni jeszcze inni, dotychczas niedoceniani aktorzy: fotony. Ich zderzenia prowadzą do emisji pozornie nadmiarowych cząstek, których obecności nie potrafiono wyjaśnić.
![](/media/lib/453/n-sudan2-636260217f4a8a876cdac12885d04c75.jpg)
Polacy odkryli najstarsze ślady człowieka we Wschodniej Saharze. Znaleziono je w kopalni złota
26 kwietnia 2021, 04:07Setki narzędzi kamiennych używanych przez Homo erectusa odkryli polscy naukowcy w kopalni złota we wschodniej części Sahary w Sudanie. Według archeologów zabytki mają nawet ponad 700 tys. lat. Tak starych świadectw po pobycie człowieka w tym rejonie jeszcze nie znano.
![](/media/lib/452/n-moxie-c6697344c1f76687c325e1a683867d67.jpg)
Bliżej załogowego lotu na Marsa. Po raz pierwszy na Czerwonej Planecie wytworzono tlen
23 kwietnia 2021, 04:57Łazik Perseverance dokonał kolejnego ważnego kroku w kierunku załogowej eksploracji Marsa. Znajdujący się na nim instrument MOXIE (Mars Oxygen In-Situ Resource Utilization Experiment) wykorzystał bogatą w węgiel atmosferę Marsa do wytworzenia tlenu. Udany eksperyment przeprowadzono przed dwoma dniami, 20 kwietnia. Bez możliwości produkcji i przechowywania tleny na Marsie trudno będzie myśleć o załogowej misji na Czerwoną Planetę.